A'dan Z'ye İnşaat Yapımı Aşamaları: Elle Bina Yıkımı
Yepyeni bir yazı dizisiyle siz değerli okurlarımın karşısında bulunmaktan çok mutluyum. "A'dan Z'ye İnşaat Yapımı Aşamaları: Elle Bina Yıkımı" makalesi; yeni yazı dizimin ilk makalesi olacak. Bundan sonraki yazılarımda da bu şantiyede uyguladığımız inşaat aşamalarını tek tek yazaca...
Yepyeni bir yazı dizisiyle siz değerli okurlarımın karşısında bulunmaktan çok mutluyum. "A'dan Z'ye İnşaat Yapımı Aşamaları: Elle Bina Yıkımı" makalesi; yeni yazı dizimin ilk makalesi olacak. Bundan sonraki yazılarımda da bu şantiyede uyguladığımız inşaat aşamalarını tek tek yazacağım. Ancak unutmadan söyleyeyim, buna benzer bir yazı dizisi olan Gün gün inşaat yapım aşamaları yazı dizisi ile bu yazı dizisi farklı şantiyelerin imalatlarını barındırıyor.
Filiz Apartmanı...
1969-1970 yıllarında inşa edilen, Kütahya Atatürk Bulvarı'ndaki en köklü binalarından biri. Top ailesi ve Hışır ailesi önderliğinde kurulan kooperatif, o yılların imkanları kullanılarak inşa edilmiş. Gediz depreminde ayakta kalmış bir bina olan Filiz Apartmanı, yılların verdiği yorgunlukla eskimeye yüz tutmuş.
Tabi betonarmenin bir ömrü var. Ortalama olarak betonarme yapıların ömrüne 50 yıl biçilir. Ki elle beton hazırlandığı zamanlardaki betonarmelerin ömrünün çok daha kısa olduğuna inanıyorum. Filiz apartmanının durumu da bu şekilde. Apartmanda yapılan riskli bina tespitinin sonuçlarını ilk duyduğumda nefes bile alamadım. Kolonlardan biri C3 kalitesinde çıkmıştı ve ortalama kolon numunelerinin kalitesi C7 idi.
"Bu ne demek oluyor?" diyenleri duyar gibiyim. Şöyle izah edeyim; şantiyeden 2-3 kişiyle omuz omuza versek biz de C3 beton kadar yük taşırız herhalde. Tamam belki biraz abarttım ama C3 o kadar düşük bir değer ki; inanmak oldukça güç. Yönetmeliklerimizde şu anda C25'den daha düşük kalitede beton kullanmak yasak. Gerisini siz hesap edin.
Küçük bir hesap!
Bu arada gerçekten abarttım mı yoksa şantiyedeki 3 kişiyle birlikte C3 kalitesinde betona sahip bir kolon kadar yük taşıyabilir miyiz? Öncelikle bu hesaba girişmeden önce; yorum atarak "ama donatıyı ve etriyenin yaptığı katkıyı hesaplamadın" diyecekler için bazı kabuller yaptığımı belirtmeliyim. Yaptığım kabullere göre 30cm x 30cm ebatlarında, küp numune sonuçlarına göre C3 kalitesinde bir beton ve betonun içinde hiç donatı bulunmamakta. Narinlik etkisi, yatay kuvvet ve benzeri faktörler devre dışı. Şimdi hazır mıyız?
C3 beton demek 3N/mm² demektir. Kolonun kesit alanı olan 90.000 mm² için 27 ton ağırlık eder. Ortalama bir insanın 100 kilogram ağırlık kaldırabildiğini düşünürsek bu mücadele için 270 kişinin bir araya gelmesi gerekecek.
Pekala! İkna oldum. Her ne kadar şantiyemdeki ustalara çok güvensem de matematiğe karşı gelemem.
Riskli bina tespiti ve resmi prosedürler
Apartmanın riskli bina tespitini yaptırdıktan sonra karşılaştığım sonuçlar beni üzmüştü. Çünkü bu binanın depreme karşı yenileniyor olması bu binada yaşayanlar için güzel bir durum olsa da, ülkedeki pek çok binanın büyük bir tehdit altında olduğunu kavramamı sağlamıştı. Özellikle de 2007 yılından önce inşa edilmiş binalara güvenim hiç yok desem yeridir.
Apartmanın test sonuçları bu denli karamsar bir tablo çizerken her şeye rağmen bir kat maliği; yapılan tespite itiraz etmişti. Ancak tespitlerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yeniden incelenmesinin ardından yapılan çalışmaların ve hesapların yerinde olduğu konusunda karar kılındı.
Sonrasında belediye; binanın yıkılması için apartman kat maliklerine süre verdi. Riskli bina tespitine itiraz eden ve müteahhit firma olarak bizimle anlaşmaya yanaşmayan kat maliğinin kiracısı; apartmanı terk etmeyince, belediye ilave süre vermek zorunda kaldı. Zaman hızlı geçti. Verilen ilave süre de sona erdi ve kiracı yine apartmanı tahliye etmeyince; belediye üç ayrı kuruma apartmana gelen hatların kesilmesi için dilekçe yazdı: elektrik dağıtım firmasına, doğalgaz dağıtım firmasına ve su işlerine.
Doğalgaz dağıtım firması ve su işleri hızlı bir şekilde binanın hatlarını keserken, elektrik dağıtım firması koronavirüs salgınını sebep göstererek binanın elektriğini kesmedi. Binayı tahliye etmeyen kiracı çiğ köfteciydi. Çiğ köfteci; dükkanında doğalgazı ve suyu olmamasına rağmen çalışmaya devam etti. Su bile bulunmayan bu işletmeye ne yazık ki belediyenin sağlık işlerinden müdahale eden kimse de olmadı.
Elektrik dağıtım firması, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı arasında pek çok bilgi alışverişi oldu. En sonunda elektrik dağıtım firması binanın elektriğini kesmeye karar vermişti ki; çiğ köfteci kendiliğinden binayı tahliye etti.
A'dan Z'ye İnşaat Yapım Aşamaları: Binanın Malzemelerinin Sökümü
Binadaki pürüzler çözülünce hemen yıkım ruhsatımızı aldık ve binanın güvenli bir şekilde yıkımını gerçekleştirmek için binanın çevresini panellerle kapattık. Ayrıca yayalar için de korunaklı bir geçiş güzergahı hazırladık.
Binanın içinde bulunan petekler, pvc doğramalar, kazanlar, çelik kapılar, dolaplar ve asansör gibi malzemeleri hurdacı bir ekibe sattık. Böylece elle bina yıkımı maliyetimizi düşürmeye çalıştık. Çünkü elle bina yıkımı için işçilik maliyetlerimizin oldukça yüksek olacağını biliyorduk. İşin 30-40 gün kadar sürmesi söz konusuydu. Dolayısıyla bu malzemelerin satışıyla maliyetimizi biraz olsun azaltmaya çalıştık. Beklentimizi karşıladı mı? Hayır. Ama yine de hiç yoktan iyidir.
Eğer makine ile yıkım gerçekleştirme şansımız olsaydı, çok daha ucuz maliyetlerle bu işin içinden çıkabilirdik. Ama binanın bitişik nizamda yer alması; yani sağında ve solunda binaların bulunması, binanın bodrum dahil 8 katlı olması, binanın ön bahçesinin olmaması ve arka bahçesinin erişime uygun olmaması bizi elle bina yıkımına götüren sebeplerden sadece birkaçı.
E Kütahya'nın en işlek caddesinde makine ile yıkım yapmak gerçekten büyük riskti. En ufak bir hata bizi Show TV ana haber bültenine çıkarabilirdi :) Bu nedenle hiçbir güvenlik zaafiyeti oluşturmadan ilerlememiz gerektiğinin farkındaydık.
Elle bina yıkımı - 5. gün
Binadaki söküm işleminin başlamasından itibaren beş gün geçmişti. Hurdacı ekip ile anlaşmamız gereği söküm işlemleri için toplamda 10 günü vardı. Yani kalan gün sayısı beşti! Hemen ardından elle yıkım ekibi girecekti ve asıl film o zaman başlayacaktı. Beşinci günün sonunda Eskişehir'den valilik izniyle gelen yıkım ekibi ile önümüzdeki salı günü için sözleşmiştik. Yani tam onbirinci gün için.
Dıştaki pencerelerin ve balkon korkuluklarının sökülmesinin ardından balkona çıkış bölümlerindeki açıklıkları paneller ile kapattık. Yıkımcı ekibin gelmesinin ardından ilk olarak konsol balkonları yıkıp, güvenlik için iskelemizi kuracaktık. Tabi balkonları kırarken de paraşüt tipi emniyet kemerleri ile çalışanları güvenli bölgelere sabitlemek koşuluyla.
Az önce de dediğim gibi yıkım ekibi Eskişehir'den geliyordu. Koronavirüs salgını sebebiyle büyük şehirlere giriş çıkışlar yasaktı. Ancak sözleşmemize istinaden valilikten izin alarak Kütahya'ya gelmesinde sorun yaşanmamıştı. Umudum ilerleyen zamanlarda da iş programımı aksatacak sıkıntılarla karşılaşmamamdı.
Yıkımcı ekibi Eskişehir'de bu tarz binaları sürekli olarak yıkan, tecrübeli bir ekipti. Bu denli büyük bir binanın yıkımı ise Kütahya için bir ilk olacaktı. Bu nedenle tecrübeli bir ekiple çalışmak istemiştik.
Yıkımcı ekibi; ilk olarak en alt kattan başlayarak döşemeleri kıracağını ancak döşeme donatılarının yerinde kalacağını söylemişti. Bu şekilde en üst kata kadar çıkacaklardı. Ardından en üst katın kirişini kırıp indireceklerdi. Sonra da kolonunu... En son olarak da o katın döşemesinin demirlerini kesip bir alt kata ineceklerdi. Döşemeleri aşağıdan kırmaya başlamalarının sebebi ise kırılan parçanın doğrudan en aşağı tahliyesini sağlamaktı.
Tam tersi olsaydı ne olurdu? En üst kattan itibaren biriken yükler, birkaç kat sonra döşemeye zorluk çıkarmaya başlardı. Hatta döşemelerde beklenmeyen kırılmalar yaşanabilirdi. Bu nedenle yıkımcı ekibinin mantığı doğruydu.
Elle bina yıkımı - 11. Gün
Döşemeleri bir bir yıkan yıkım ekibi, döşemedeki donatıları yerinde bırakıyordu. Bu olası bir iş kazasına, insan düşmesine karşı alınan bir önlemdi. Demirlerin arasındaki boşluklardan da kırılan beton parçaları en alt kata atılıyordu. Çalışırken dikkat ettikleri en önemli konu ise; aralarından bir kişi bile o anda yanlarında değilse çalışmayı bırakmalarıydı. Çünkü bir kişi bile herhangi bir sebeple alt kata inse, üzerine beton parçaları düşebilirdi. Bu konuda oldukça hassaslardı.
Bizler bile şantiye sahasına izin alarak giriyorduk. Yani yıkım ekibindeki 5 kişi dışında kimse şantiye alanına giremiyordu. Bu kadar katı kurallarla çalışmaları, onları her türlü tehlikeden ve iş kazasından da koruyordu.
Elle bina yıkımı - Bayram tatilinden önce işler toparlanıyor
Ramazan Bayramı tatili girerken yıkım işi iyice toparlanmaya başlamıştı. Döşemelerin kırımı tamamen sona ermişti ve üst katlardan başlayarak kolonlarla kirişleri kırarak kat seviyelerini indirmeye başlamışlardı.
Yıkımla alakalı hatıra kalması için firma olarak fotoğraf çekindik. Soldan başlayarak Ramazan Usta, Yasin Bey, Babam ve ben. Ramazan Usta yıllardır bizimle birlikte çalışan, firmanın eli ayağı konumuna gelen bir kalfa. Yasin Bey de yıllardır firmamızda çalışan, artık aileden biri gibi olan inşaat mühendisimiz. Babamı ve beni sanırım artık tanıyorsunuz.
Elle Bina Yıkımı - Sona Doğru
Bayram tatilinden sonra işler iyice hızlandı ve sona doğru geldik. Son üç kat kaldığındaysa ekskavatör ile binayı tamamen yıktık. A'dan Z'ye İnşaat Yapımı Aşamaları: Elle Bina Yıkımı adlı yazımı özetleyecek olursam;
Elle bina yıkımı için imalat yukarıdan aşağıya doğru ilerliyor. Ancak yukarıdan aşağıya ilerlemesi için öncelikle aşağıdan yukarıya doğru tüm döşemeler kırılıyor. Bırakılan donatıların arasından beton parçaları en alt katta toplanıyor. Tüm döşemeler yok edildikten sonra en üst katın kolon ve kirişlerinden başlayarak kat seviyeleri aşağıya doğru indiriliyor.
Elle bina yıkımı için imalat yukarıdan aşağıya doğru ilerliyor. Ancak yukarıdan aşağıya ilerlemesi için öncelikle aşağıdan yukarıya doğru tüm döşemeler kırılıyor. Bırakılan donatıların arasından beton parçaları en alt katta toplanıyor. Tüm döşemeler yok edildikten sonra en üst katın kolon ve kirişlerinden başlayarak kat seviyeleri aşağıya doğru indiriliyor.
Elle Bina Yıkmanın Maliyeti Nedir?
Geldik en önemli konuya. Elle bina yıkmak maliyetli midir? Elle bina yıkmanın maliyeti nedir? Gelin bu konuyu birlikte inceleyelim.
İlk olarak yıkım ekibinin toplamda 120 yevmiye harcayarak işi tamamladığını belirtmeliyim. 120 yevmiye harcayarak binadaki tüm döşemeleri kırdılar. Ve 3 kat kalana kadar da (yani 4 kat seviyesini) elle indirdiler. 120 yevmiye için oldukça verimli bir çalışma.
Kalan 3 katın ve bodrum katın yıkımını ve molozların şantiyeden uzaklaştırılması işini bir hafriyat firmasına binadaki tüm hurdanın karşılığında verdiler. Hatta üzerine 8.000 TL para aldılar hafriyat firmasından. Binadan yaklaşık 27 ton demir çıktı. Yani metrekarede 17-18 kg demir çıktı binadan.
Peki bu yıktığımız binanın yerine inşa edilecek yeni binada kaç ton demir olabilir sizce? Siz bunu düşünün. Yazımın sonunda bu sorumun da cevabını bulacaksınız.
Maliyet konusuna geri dönersek; ben elle yıkım ekibine yaklaşık 66.000 TL borçlandım. Ev kirası, iş iskelesi kirası, iş güvenliği hizmetleri gibi giderleri de ben karşıladığım için bunları hesabından düştüm. Ancak yayaların güvenli geçişi için hazırladığım imalat ve şantiye alanının sac panellerle çevrilmesi imalatı benim ekstra maliyetim oldu. Bunlara ilaveten binanın yıkımı esnasında tonlarca su harcadık. Toplam maliyetim yaklaşık 80.000 TL'yi buldu.
Az önceki sorumun cevabına gelirsek; yeni binada yaklaşık 120 ton çelik donatı kullanacağız.
2 yorum