Gün Gün İnşaat: Kalıp Nasıl Çakılır? - Kalıp Kontrolü
Bilindiği gibi beton esas olarak sıvı halde şantiyeye gelir. Bu sıvı formun kalıplara doldurulmasının ardından beton zaman içerisinde priz alır ve katılaşır. Katılaştığında da kurulan kalıbın şeklini alır. Öyleyse inşaatların en önemli kısmı olan kalıp nasıl çakılır konusunu ele alal...
Bilindiği gibi beton esas olarak sıvı halde şantiyeye gelir. Bu sıvı formun kalıplara doldurulmasının ardından beton zaman içerisinde priz alır ve katılaşır. Katılaştığında da kurulan kalıbın şeklini alır. Öyleyse inşaatların en önemli kısmı olan kalıp nasıl çakılır konusunu ele alalım. Yazı dizisinin tamamına bu linkten ulaşabilirsiniz: Bir binanın yapım aşamaları
Beş-on ingilizcede "two by four" olarak geçer. Çünkü 1 inç 2.54cm'dir ve 5 cm ölçüsü 2 inçe, 10cm ölçüsü de 4 inçe tekabül eder. Bu nedenle yurt dışı şantiyelerinde bu kalıp elemanlarının adlarını "two by four", "four by four" olarak duyabilirsiniz.
Aks iplerine göre plywood payları da göz önünde bulundurularak aks beşonu çakılır. Ancak bu aks beşonu çakılırken kolonun akstan kaçıklığı varsa buna dikkat edilmelidir. Ardından açmaz beş-onu dediğimiz eleman çakılır. Bu işlemin tamamlanmasının ardından kolon kesiti artık gözünüzde canlanmaya başlayacaktır.
Laboratuvar firmasının aracını yıkamak için camın kırılan bölümünü eski bir eşyayla kapatıp yıkadık. Üstteki fotoğrafta camın nasıl dağıldığını ve üst kaporta bölümünün nasıl yamulduğunu görebilirsiniz.
Nihayet 18 Mayıs günü bodrum katın kirişleri ile döşemesinin betonunu döktük ve bodrum katın betonarme imalatını tamamladık. Bundan sonraki katlarda kolonlarla kirişleri ve döşemeyi birlikte dökeceğiz. Ancak bodrum katlarda perdeyi ayrı dökmek hem iş hızını artırıyor hem de güvenlik riskini azaltıyor. Döşeme kalıbı kurulurken bodrumun yalıtımını ve etrafındaki dolguyu bitirmiş olmak iş verimliliğini de artırıyor.
Kalıp Nasıl Çakılır?
Kalıbın çakılabilmesi için ilk olarak binanın köşe noktalarının tespit edilmesi gerekir. Ardından aksların oturtulması gerekir. Aks iplerinin çekilmesinin ardından kolonların aks beş-onları çakılır.📌 Hey! Aşağıdaki "Kalıp Nasıl Çakılır, Kalıp Kontrolü Nasıl Yapılır" başlıklı video'yu izlemeye ne dersin? Hem belki youtube kanalıma da abone olarak bana destek verirsin.
Beşon ve onon nedir?
Beş-on ve on-on aslında beşe beş ve ona on kelimelerinin şantiye jargonunda birleşmiş halleridir. Yani kesit ölçüleri 5cm x 10cm olan tahta kalıp parçasına beşon, kesit ölçüleri 10cm x 10cm olan tahta kalıp parçasına onon denir.Beş-on ingilizcede "two by four" olarak geçer. Çünkü 1 inç 2.54cm'dir ve 5 cm ölçüsü 2 inçe, 10cm ölçüsü de 4 inçe tekabül eder. Bu nedenle yurt dışı şantiyelerinde bu kalıp elemanlarının adlarını "two by four", "four by four" olarak duyabilirsiniz.
Perde ve kolon kalıbı nasıl kurulur?
Perde kalıbı ve kolon kalıpları birbirine yakın imalatlar olsa da aralarında bazı farklılıklar vardır. Perdede aks beş-onlarının iç kısmına on-on dikmeler çakılır. Bu nedenle aks beş-onu çakılırken sadece plywood payı değil aynı zamanda 10 cm kalınlığındaki on-onun payı da hesaplanır. (on-on ve beş-onlar hazırlandıktan sonra yerinde ölçü alınmalıdır. Bazen kesim payından ötürü 9,5 cm gibi gelebilmektedirler.) Kolonlarda ise çoğunlukla bu 10x10 dikmelerin kullanılmasına ihtiyaç yoktur.
Perdenin iskelesinin kurulmasının ardından iç cephenin plywood'ları hazırlanır. Şu soru kafanıza takılabilir. Neden perde kalıbının kurulmasına iç cepheden başlanır? Çünkü iç cephe daha dişli olduğu için (kolon dişleri vs.) öncelikle iç cepheden başlamak, ardından demirciye iş vermek daha sağlıklı bir yöntemdir. Eğer önce dış kalıp çakılsaydı, demircinin işi bittikten sonra iç cephede çalışmak kalıpçı açısından daha zor olacaktı. Ancak tabi ki her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır.
İç cephe kalıbı hazırlandıktan sonra sıra donatıların yerleştirilmesindedir. Demirci ekibi tarafından daha önceden hazırlanan kolonlar, vinç yardımı ile tek tek yerlerine konulur. Demir donatı nasıl bağlanır, şantiyede nasıl kontrol edilir konusunu bir başka makalemde ele alacağım. (Bkz: Demir işçiliği kaç TL?)
Plywood nedir?
Yüksek dayanımlı, hafif, ağaç tabakalardan oluşan, kullanışlı ve ekonomik, film kaplı kalıp malzemesidir. Düzgün yüzeylidir. Geniş alana sahiptir ancak kesilerek istenilen ölçülerde de kullanılabilir.
Defalarca kullanılabilen, yüzeyi kolayca temizlenen, taşıması, montajı ve işçiliği kolay bir malzeme olan plywood; şantiyelerin vazgeçilmez elemanıdır. Kolonlarda, kirişlerde, perdelerde, döşemelerde kullanılmaya müsait olan plywood, sadece bina işlerinde değil; su yapılarında, karayollarındaki beton imalatlarda, sanayi yapılarında, kısacası beton imalatın bulunduğu her yerde kullanılabilir.
Şantiyeden Fotoğraflar
Kalıpçı kalıplarını kapatmadan önce demirlerin tarafımıza ve yapı denetim firmasına teslim edilmesi gerekir.
Demirlerin teslim alınmasının ardından kalıbın içi yıkanır ve kalıp kapatılmaya başlanır. Kuşaklar geçirilir ve ardından uygulama stiline göre çirozlar sıkılır. Veya perde kalıbı için tie-rod da kullanılabilir.
Gün Gün İnşaat: Kalıp Nasıl Çakılır? - Neler Yaptık?
Şantiyede kalıbı ve demiri kontrol ettikten sonra nihayet bodrum perdelerinin betonunu döktük. Beton dökümü esnasında büyük bir talihsizlik yaşadık. Pompa kurulduktan sonra betonun şerbeti dediğimiz ağız betonunu şantiyenin ücra bir köşesine boşaltmak istedik. Daha "Bismillah" demiştik ki; pompanın çelik borusu yarıldı. Yaklaşık 15-20 metre yükseklikten sıvı haldeki beton pompanın hemen önündeki laboratuvar firmasının aracına geldi.
O anda farketmesek de aracın yanına doğru gittiğimizde laborantın da yerde yattığını gördük. Panikledik. Çünkü 15-20 metreden düşen beton parçaları laboranta zarar vermiş olabilirdi. Şu an sakin sakin yazdığıma bakmayın. Şantiyede tam bir kaos ortamı hakimdi.
Laborantın yanına ilk ben ulaştım. Bilincinin yerinde olup olmadığına baktım. Bilinci yerindeydi. Sırtı ve kafasının arkası, ense bölgesi betonla kaplanmış vaziyetteydi. Neyse ki beton doğrudan ona gelmemişti. Arabadan seken parçalar onun üzerine gelmişti. Çünkü beton numune kaplarını almak için arabanın arkasında bulunduğu bir anda bu kaza yaşanmıştı.
Böyle bir durumda ilk olarak beyin kanaması ihtimali beni korkuttu. Laborantı apar topar hastaneye kaldırdık. Neyse ki hiçbir problemi yoktu. Araçlarının bakımlarını yapmayan ve bu kazanın yaşanmasına zemin hazırlayan hazır beton firması da laboratuvar firmasının aracının tadilat masraflarını karşılamayı kabul etti.
Bu hazır beton firması ile radye temel betonunu dökerken de problem yaşamıştık. Böylesine ulusal bir firmada bu tarz problemleri yaşamak beni üzüyordu. Çekirgeye sıçraması için son şansı vermiştik.
Bu hazır beton firması ile radye temel betonunu dökerken de problem yaşamıştık. Böylesine ulusal bir firmada bu tarz problemleri yaşamak beni üzüyordu. Çekirgeye sıçraması için son şansı vermiştik.
Yukarıdaki fotoğrafta beton pompasının yarılan bölümünü görüyorsunuz. Burada oluşan çok ufak bir çatlak, 350 bar ile basılan betonla karşılaştığında aniden büyüyebiliyor.
İş kazası ile ilgili durumu atlattıktan sonra beton dökümüne başladık. Başka bir kaza yaşamadan beton dökümümüzü tamamladık.
Kiriş kalıbı nasıl kurulur?
Kiriş kalıbı kurarken esas olarak üç ana eleman kullanılır. Kiriş tabanı, kanatlar ve destek elemanları. Kiriş tabanı olarak genelde plywood kullanılmaz. Daha pürüzsüz bir yüzey olduğu için kalıpçılar için iş güvenliği riski oluşturur. Yaygın uygulamada kiriş tabanları için ahşap malzeme, kiriş kanatları için ise plywood malzeme tercih edilir.
Döşeme kalıbı nasıl kurulur?
Döşeme kalıbı da diğer kalıpların mantığına yakın bir mantıkla kurulur. Ana elemanlar; esas kiriş (farklı şehirlerde çok farklı isimleri var), ızgara, kalıp yüzeyi ve destek elemanlarıdır.
Kalıp Kontrolü Listesi - Checklist
Bodrum katı tamamladık
Döşeme kalıbını kurup demirlerini döşedikten sonra yine en ince ayrıntısına kadar ölçüleri, demirleri, çapları kontrol ettim. Ardından da yapı denetim görevlisi kontrol etti. Yapı denetim görevlisi benim şantiyeme gelirken içinin çok rahat olduğunu söyledi. Diğer şantiyelerde ustalarla ayrı, müteahhitlerle ayrı savaş veriyorlarmış. Ancak benim şantiyemde hiçbir sorunla ve eksikle karşılaşmadığı için oldukça keyifli bir şekilde kontrolümüzü tamamladık. İşin aslı; ben bu firma ile ilk defa çalışıyorum. Ancak buna rağmen daha önceden bizim bu konuda ne kadar titiz olduğumuzu işitmiş. E temelde ve perdelerde de işin ne kadar hassas ilerlediğini gördü zaten.
Elektrik işleri taşeronumuzun, borularını atmasının ardından son kontrollerimizi yaptık. İki ayrı kolon filizine bahçe sulamalarında kullanılan fıskiye sistemlerinden taktık. Bu, betonu kürleme konusunda bana epey yardımcı olacak bir unsur. (Bkz: Beton sulanmazsa ne olur?)
Betonu döktükten sonra priz sürecini dikkatle takip ettik. Çünkü beton kürü işlemi, oldukça hassas bir zamanlama gerektiriyor. Beton uygun düzeyde prizini aldığında sulama sistemini açtık ve betonun sürekli olarak nemli görüntüsünde kalmasına özen gösterdik.
Tabi her şey kusursuz ilerlese şaşardım! Çevre duvarı inşa etmek için; binanın eski çevre duvarını yıktık. Kepçe şantiyeden ayrıldıktan 1,5-2 saat sonra yandaki kafenin duvarı çöktü. Çünkü 1.70m yüksekliğindeki duvarı tuğla ile tutmaya çalışmışlar. Bugüne dek çökmemesinin sebebi ise, yıktığım eski binaya ait olan eski küçük duvarın oraya destek vermesi olmuş.
Tabi bu durum benim sorunum değil. Çünkü yandaki kafe, imalatını hatalı yapmış. Hiçbir mühendis, 1 metre 70 santimetre yüksekliğindeki 12-22 malzemeli dolguyu tuğla ile sabitlemeyi denemez. İstinat duvarı inşa eder. Ama ne yazık ki bu imalat hatası kafeye pahalıya patladı. Yine de kafenin işletmecileri, tanıdığımız ve sevdiğimiz insanlar olduğu için; beton, dolgu gibi ana kalemlerde yardımcı olmayı kabul ettik.
Bu şantiyede neden art arda talihsizlik yaşadığımı bilmiyorum. İlk olarak beton firmasıyla sorun yaşamıştık, hatırlayacaksınız. Sonra beton pompası patladı ve can kaybı yaşayabilirdik. Sonra yan taraftaki kafenin duvarı çöktü.
Bodrum betonunun dökümüne müteakip hemen şantiyede kurban kestirdik ve aşevine bağışladık.
Bodrum betonunun dökümüne müteakip hemen şantiyede kurban kestirdik ve aşevine bağışladık.
Yazı dizisinin tamamına bu linkten ulaşabilirsiniz: Bir binanın yapım aşamaları
11 yorum
Öncelikle keyifli ve yararlı bilgi paylaşımlarınız için teşekkürler. Blog siteniz keyifli olduğunu söylemek isterim. Bu yazınızda temel ve perde kalıp montajından bahsetmişsiniz, imalat kısmında perde izolasyonu olarak hangi uygulama ve ürün markasını tercih ettiniz ? Tij deliklerini hangi ürünle doldurdunuz markası nedir ? ve temel ile perde arası su tutucu bant imalatı haricinde pah uygulaması da yapmış mıydınız ?
Perde su izolasyonundan sonra, dolgudan önce yapılan izolasyonu korumak için drenaj levhası veya bims, tuğla gibi koruyucu imalat yapıldı mı? acaba merak ettim.
Yazılarınız çok keyifli ve içten tekrardan teşekkürler
iyi çalışmalar,
Bu inşaatta yönetmeliğin yapısal yalıtım dediği yöntemi izledim. Temelde ve perdede su geçirimsizlik katkısı kullandım. Delikleri monotop 612 ile doldurdum. Bodrumda da yine aynı ürünle pah yaptım. Perde ile temel arasında da ahed plastikten aldığım contayı kullandım. Bu uygulamaların detaylarını da yazı dizisinde paylaşmaya çalıştım. Mobilden yazdığım için kontrol edemedim şu an ama ya bir önceki yazı ya da nir sonraki yazı olmalı :)
Yapısal yalıtımı izlediğim için perdede yüzeysel yalıtıma ihtiyacım yoktu esas olarak ama yine de sürme yalıtım uygulaması yaptım. Bunu her ihtimale karşı bir garanti olarak uyguladım. Bu sürme yalıtımı koruyacak bir tabaka oluşturmadım. Eğer yapısal yalıtım yerine yüzeysel yalıtımı izlemiş olsaydım bunu kesinlikle yapardım.