Gün Gün İnşaat: Karot ve Schmidt
Gün gün inşaat yazı dizisinin yedinci bölümü olan "Karot ve Schmidt" yazısı, bu yazı dizisi içinde yazmayı planladığım yazılardan biri değildi açıkçası. Ancak daha önceki bölümlerde bahsettiğim talihsizliklere bir yenisi daha eklendi ve perde beton numunelerimden birinin...
Yazı dizisinin tamamına bu linkten ulaşabilirsiniz: Bir binanın yapım aşamaları
Karot nedir?
Öncelikli amacı sertleşmiş betondan numune almak olan karot makinesi artık pek çok alanda kullanılsa da, ben bugün sadece tek özelliğini anlatacağım. Bildiğiniz gibi beton sıvı halde şantiyeye gelir. Şantiyede dökülen beton prizini almaya başlar ve sertleşir. Sertleşmiş betonun dayanımının ölçmek içinse pek çok deney yöntemi kullanabiliriz. Bunlardan en güvenilir sonucu ise karot ile alabiliriz.
Oldukça pratik bir alet olan karot makinesi, betonun istenilen bölümünden parçayı alabilir. Diğer yöntemlere göre daha kesin sonuç vermesi nedeniyle pek çok resmi işlemde de karot yöntemi tercih edilir.
Bizim yaşadığımız durumda ise hatırlayacağınız üzere beton pompası patlamıştı ve laboratuvar görevlisini hastaneye göndermiştik. Kazayla ilgili detayları bu yazıdan okuyabilirsiniz: Kalıp nasıl çakılır?
Tabi o gün laborant hastaneye kaldırılınca yerine başka bir laboratuvar görevlisi geldi ve numuneleri aldı. Bildiğiniz gibi numuneler doğrudan laboratuvara götürülmez. Prizini alması için bir gün şantiyede bekletilir. Ancak laboratuvarın arabası tamir için sanayiye çekilmişti. Bir çalışanları da izinliydi. Bu nedenle ertesi gün almaları gereken numuneleri alamadılar. Yasal süreleri üç gündü ve bu nedenle süreyi sonuna kadar kullandılar. Numuneleri bir an önce kür havuzuna sokmak için laboratuvara bizzat götürmeyi teklif etsem de; çipli sistem olduğunu, el terminali ile şantiyede okutma yapmaları gerektiğini söyleyerek teklifimi reddettiler.
Karot süreci
Sonuç olacak 7 günlük numunelerimden biri beklenenden düşük sonuç verdi. Böyle durumlarda 28 günlük beton numunesinin sonuçlarını beklemek gerekir. 28. gündeki sonuca göre de (yetersiz olması durumunda) betondan karot alınması gündeme gelir. Ancak 7 günlük sonuçlar bizi huzursuz etti ve 28 günlük değerleri beklemeden karot alıp kırmaya karar verdik. Bu arada beton firmasının aldığı şahit numuneler oldukça yüksek değerler vermişti. Ancak midemiz bulanmıştı bir kere.
Normal şartlar altında 28. günden sonraki herhangi bir zamanda resmi olarak karot alınabilir. 56. günde alınması önerilir ancak dediğim gibi, daha önce de karot alınabilir. Karotların üç gün kür havuzunda tutulması, başlıklama yapılması, başlıkların sertleşmesi gibi süreçlerin ardından numuneler kırılır. Ancak biz ne 28 günü bekleyecek durumdaydık ne de kür havuzunu. Moralimiz oldukça bozuktu.
Dolayısıyla direkt olarak 9 adet karot aldık, başlıklama yaptık ve ertesi gün de kırdık. Aldığımız 9 numunenin tamamı da çok güzel değerler verdi. Böylece düşük sonuç veren numunenin hatalı olduğuna kanaat getirdik. Zaten bu yazıyı 28 günlük deney sonuçlarının ardından yazıyorum. 28 günlük değerlerim de oldukça yüksek geldi.
7 günlük numunedeki moral bozan sonuç, numunelerin şantiyeden geç alınmasından kaynaklanmış olabilirdi. Betonun kür havuzuna geç girmesi, şantiyede zarar görmesi, şantiyede sıcağa maruz kalmış olması akla gelen ilk sebeplerden. Ayrıca numunelerin alındığı gün şantiyede kaos ortamı vardı. Dolayısıyla sonradan gelen laborant; aklı arkadaşında kaldığı için numune alırken hata yapmış da olabilirdi. Bilmiyorum...
Schmidt Testi Nedir?
Schmidt testi, beton test çekici gibi pek çok şekilde adlandırılan Schmidt çekici, betonda tahribat oluşturmadan beton dayanımı hakkında fikir veren bir alettir. Verdiği sonuçlar kesin sonuçlar olmamakla birlikte, betonun dayanımı ve homojenliği hakkında fikir edinmenizi sağlar.
Aldığımız karotların kırılmasından bir gün önce, schmidt çekici ile yaklaşık 210 adet okuma yaptık. Mikserden miksere beton dayanımında bir dalgalanma olması ihtimaline karşı beton yüzeyde karelaj yaptık ve her mikserin doldurduğu bölümleri tespit ettik. Zaten perdeleri dökerken 3 mikser beton gelmişti ve tespit etmemiz oldukça kolay oldu.
Schmidt çekici ile yaptığımız okumaların ardından betonda homojen bir dağılım olduğuna kanaat getirdik. Bu durum içimize su serpmişti ancak karot, schmidt'ten daha kesin sonuç veren bir yöntemdi ve bu nedenle baz alacağımız durum karot sonuçları olacaktı.
Karot ve Schmidt - Hangisi Güvenilir?
Karot yöntemi ve schmitd çekici yöntemi, sertleşmiş betonda dayanım tespiti için en sık kullanılan yöntemlerdir. Kentsel dönüşüm işlemlerinde çoğunlukla bu ikisi bir arada kullanılıyor. Bu ikisiyle alakalı olarak şunu söylemek mümkün: Schmidt çekici fikir verir, karot ise sonuç verir.
Yani Schmidt çekici ile bir betonun homojenliğini ve yaklaşık olarak değerini tespit edebilirsiniz. Bu mümkün. Ancak kesin bir sonuç tespit etmeniz imkansızdır çünkü aynı betonda 3 cm arayla yaptığınız iki vuruş arasında bile yüksek farklar görebilirsiniz.
Ancak karot yöntemi, oldukça güvenilir bir yöntemdir. Zaman ve emek açısından schmidt çekicine göre çok daha maliyetli olsa da, yine de son sözü her zaman karot söylemektedir.
Bizim açımızdan sonuç ne oldu?
Karot sonuçları içimize su serpti ve oldukça güzel değerler verdi. 28 günlük sonuçların da güzel çıkmasının ardından stresli günleri tamamen geride bıraktık. Eğer herhangi birinden kötü sonuç alsaydık, ilk olarak mevcut beton dayanımına göre performans analizi yapmam gerekecekti. Performans analizinin olumsuz sonuçlanması ise beton imalatın kırılıp yeniden inşa edilmesi anlamına gelecekti ki bu da beton firmasına açacağım bir dizi davayı beraberinde getirecekti. Neyse ki beton firması ucuz yırttı.
Yazı dizisinin tamamına bu linkten ulaşabilirsiniz: Bir binanın yapım aşamaları
Görüşmeye katılın