SEÇİM ÖZEL | Depreme Karşı Hangi Aday Ne Vaat Ediyor?

Kim ne derse desin bu ülkenin en büyük gündemi deprem. Ve ne yazık ki politikacılarımızın oy gelmeyecek yere yatırım yapmaması da siyasetin can ac...

SEÇİM ÖZEL | Depreme Karşı Hangi Aday Ne Vaat Ediyor?
 Kim ne derse desin bu ülkenin en büyük gündemi deprem. Ve ne yazık ki politikacılarımızın oy gelmeyecek yere yatırım yapmaması da siyasetin can acıtan bir gerçeği. Halbuki her birkaç yılda bir büyük depremler yaşıyoruz ve bu depremlerde binlerce canımızı kaybediyoruz.

Son olarak 6 Şubat tarihli depremlerde 50.000'i aşkın insanımız hayatını kaybetti. Bu korkunç bir sayı. Ben her ne kadar bir çırpıda ağzımdan çıkarıversem de bu sayıyı, 50.000 hayatın, 50.000 hayalin, hatta aileleriyle birlikte çok çok daha fazla hayalin, emeğin, çabanın birkaç saniyede alt üst olması hiç de göz ardı edilemeyecek bir durum.

Her depremden sonra "bilmem ne kasabasında belediye başkanı en fazla 2 kat inşaata izin verilmiş, bak görüyo' musun hiç bina yıkılmadı orada" haberlerini manşete taşıyan medyanın da sadece depremlerden sonra bu politikacıları öne çıkardığını ama normal zamanda bu konulara hiç değinmediğini de söylemeden geçmek istemiyorum. Çünkü medyanın, en az politikacılar kadar ülke yönetiminde etkili olduklarına inanıyorum.

14 Mayıs 2023 Seçimlerinde Adayların Depreme Karşı Tedbir Vaatleri Var mı?

Gelelim 14 Mayıs 2023 seçimlerine. Zannediyorum ki tarihin en yüksek katılımlı seçimi olacak. Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Muharrem İnce ve Sinan Oğan'ın başkanlık için mücadele edeceği seçimde adayların ve onları destekleyen ittifakların da depremlere karşı alınacak tedbirlere dair birtakım vaatleri var. Bu yazıda bunları kaleme alacağım.

Cumhur İttifakının Vaatleri Neler?

Afetlere karşı risk ve kriz yönetimi başlığı altında listelenen vaatlere gelin hep birlikte göz atalım. 

Seçim beyannamesinin afetlerle ilgili bölümünde özellikle afet öncesi sürece değinilmiş ve afetler geçekleşmeden önce alınacak önlemlerin kayıpları büyük ölçüde azaltacağına vurgu yapılmış. "Dirençli Toplum, Dirençli Şehirler" sloganı ile başlayan beyannamenin ilgili bölümünde "sağlam zeminlerde, planlı bir şekilde doğru inşaat tekniklerinin kullanılmasıyla kalıcı barınmanın sağlanması" hususuna değinilmiş.

Seçim beyannamesinin sonraki birkaç sayfasında Akparti Hükümeti'nde bugüne kadar yapılanlar anlatılmış. Burada bahsedilen hususlardan öne çıkan birkaç tanesine değinmek istiyorum;
  • Deprem felaketlerine hızlı müdahale edebilmek için yetki ve sorumluluğun tek merkezde toplandığı,
  • AFAD Gönüllülük sisteminin kurulduğu,
  • Kentsel dönüşüme dair kararlı adımların atıldığı,
  • Bir milyon yüzseksenbin konutun inşa edildiği,
  • Nüfusun %65'inin (55 milyon insan) yapı denetim tarafından denetlenmiş, depreme dayanıklı konutlarda oturmasının sağlandığı,
Tam bu noktada araya girmek istiyorum. Depreme dayanıklı konutlarda oturduğu söylenen 55 milyon insan için; çok yüksek bir ihtimalle "99 depreminden sonra inşa edilen yapılarda oturuyor" denilmek isteniyor. Çünkü yapı denetim sisteminin tüm ülkede uygulanmaya başladığı 2011 yılını baz alırsak bu sayı gerçekçi olmaz.
  • 2035 yılına kadar afetlere dayanıksız tek bir yapının kalmayacağı,
  • 6 Şubat tarihli depremlerde yıkılan yapıların %97.2'sinin 1999 öncesi yapılar olduğu,
  • 133bin TOKİ konutundan hiçbirinin yıkılmadığı,
  • Yapılaşma kültürünü tamamen değiştirecek planlama adımlarının atıldığı,
  • 2007 ve 2018'de deprem yönetmeliklerinin çıkarıldığı,
  • 2011 yılı itibariyle yapı denetimi sisteminin tüm ülkede uygulandığı
dile getirilmiş. Bu maddeler arasında değinilen bir maddeye ben de vurgu yapmak istiyorum. Özellikle TOKİ binalarının depremde oldukça iyi bir sınav verdiğini söylemeden geçmek olmaz.

Gelelim Recep Tayyip Erdoğan'ın Vaatlerine

Cumhur İttifakı'nın adayı Recep Tayyip Erdoğan seçilirse:
  • Türkiye Ulusal Risk Kalkanı modeliyle ülkemizin tüm afetlere karşı dirençli hale getirileceği,
  • 6 Şubat depremlerinde yara alan kentlerimizin hızlı bir şekilde inşa edileceği,
  • İstanbul ve Marmara Bölgesi'nin riskini azaltılacağı,
  • Arama kurtarma ekiplerinin sayısının artırılacağı,
  • Afet anında ve sonrasında kesintisiz iletişim kurulabilmesi için; fiber, GSM, telsiz ve uydu bağlantılarını alternatifli kullanılarak iletişimin sağlanacağı, (bu arada bu vaat 2018 seçiminde de vardı)
  • Lojistik depo bulunmayan şehirlerimizde geçici barınma için gereken envanterlerin stoklanacağı, (bu vaat de 2018 vaatleri arasında vardı)
  • Fay hattı üzerine ve dere yataklarına imar izni verilmeyeceği, (Fay Kanunu, daha önce CHP tarafından meclise sunulsa da AKP ve MHP oylarıyla reddedilmişti.)
  • Mikro bölgeleme çalışmalarıyla risklerin daha net ortaya çıkarılacağı ve buna yönelik kentsel dönüşüm faaliyetlerinin hızlandırılacağı,
  • Kendi evini dönüştürmek isteyenler için yeni arsa alanlarının açılacağı,
  • Okul, hastane gibi kamu yapılarının risk tespitlerinin bir yıl içerisinde bitirileceği,
  • Belediyelerdeki mimar, mühendis ve şehir plancısı sayısının artırılacağı,
  • Yatay mimariye yönelineceği,
  • Köylerdeki binalarda risk tespitlerinin ücretsiz bir şekilde yapılacağı,
  • Bina kimlik sisteminin eski yapılarda da hayata geçirileceği ve 5 yılda bir yapıların projeye uygunluğunun tekrar tekrar denetleneceği,
  • İçme suyu hatlarının kesintisiz kullanımı için depreme karşı dayanıklı hale getirileceği,
  • DSİ, OGM, KGM gibi geniş makina parkına sahip kurumların personellerinin afet anında müdahale konusunda eğitileceği,
  • Bina hasar tespitleri için uzman personel sayısının artırılacağı,
  • Zemin etüdü denetiminin zorunlu hale getirileceği,
  • Yapı denetimlerde çalışan mühendislerin düzenli olarak eğitimden geçirilecekleri,
  • Müteahhitler için teknik ve tecrübeye dayalı yeni düzenlemelerin getirileceği,
  • Yapı sağlığı izleme sisteminin ülke genelinde yaygınlaştırılacağı,
  • Mevcut binaların hızlı tarama yöntemleriyle risk durumun tespit edileceği
vaat edilmiş.

Marmara ve İstanbul İçin Neler Yapılacak?

Üstteki maddelerin dışında Marmara ve İstanbul için ayrıca bir alt başlık açılmış. Burada yazanlardan öne çıkanlar şu şekilde;
  • 1999 öncesi tüm yapıların risk analizi 1 yıl içerisinde zorunlu olarak yapılacak.
  • İstanbul'un yapı stoğu taranacak ve sağlıklı görünmeyen yapıların dönüşümü için hukuki dayanağı güçlendirilmiş bir düzenleme çıkarılacak.
  • İstanbul'da inşa edilecek yapıların depreme çok daha sağlam tasarlanması ve inşa edilmesi sağlanacak.
  • Yapı denetimi sürecindeki yaptırımların daha katı bir şekilde gerçekleşmesi sağlanacak.
  • İnşa edilecek Kanal İstanbul bölgesine 125.000 konut ile İstanbul'a ek nüfus getirmeden (özellikle bu ibare konulmuş) dönüşüm sağlanacak.
  • Avrupa ve Asya'da 500'er bin konutluk rezerv alanların ayrılmasıyla yine İstanbul'a ek nüfus getirmeden dönüşüm gerçekleştirilecek. Buralara yeni rezerv şehirler inşa edilecek. Buna ek olarak 500bin konutluk bölüm de yerinde dönüşüm kapsamında yeniden inşa edilecek.
  • 7 coğrafi bölgede 7 rezerv şehir inşa edilecek.

Diğer Vaatler Neler?

Bilgi olması açısından seçim beyannamesinde gözüme çarpan diğer konuları da tek başlık altında buraya yazmak istedim. Cumhur İttifakı'nın seçim beyannamesinde tam olarak depremle karşı alınacak önlemlerle ilgili vaatlerden olmasa da dikkatimi çeken diğer konular şunlar oldu;
  • 2003 yılı itibariyle hastanelerimizin ortalama yaşı 49 iken bugün ortalama yaş 13'e düşürülmüş.
  • Depremden etkilenen vatandaşlar için psiko-sosyal destek hizmeti sunulacağı vaat edilmiş.
  • Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yaşlılarımızın özel koruma ihtiyaçları için programların devreye alınacağı vaat edilmiş.
  • Depremlerin ardından KOBİ'lerin ve esnafların zor duruma düşmemesi için gereken yardımların yapılacağı vaat edilmiş.
  • Deprem bölgesi başta olmak üzere Akıllı Köyler inşa edileceği vaat edilmiş.
Bu arada Akıllı Köy, geleneksel tarım kültürünü teknolojiyle birleştiren ve çiftçinin yaşam standardını yükseltmeyi hedefleyen bir terimdir.

Millet İttifakının Vaatleri Neler?

Millet ittifakının vaatlerini belirlerken hem millet ittifakının web sitesinden hem de CHP'nin seçim bildirgesinden yararlanma şansım oldu. Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun ve Millet İttifakı'nın depreme karşı alınacak önlemlerle ilgili vaatleri şu şekilde:
  • Şehircilik ve Afet Yönetimi Bakanlığı'nın kurulması,
  • Depremzedelerin banka borçlarının tamamının silinmesi,
  • Depremzedelere yeni evleri ve iş yerlerinin ücretsiz bir şekilde teslim edilmesi, depremzedelerden para alınmaması,
  • Güçlendirilmesi yapılacak olan binalardaki hak sahiplerine düşük faizli ve uzun vadeli, uygun kredi imkanlarının sağlanması
  • Afetzedelerin üç yıl ücretsiz internet hakkına erişmesi,
  • Deprem bölgesinin yeniden yapılanma sürecinde ihaleyi alan firmanın çalıştırdığı personelin %25'inin depremzede olmasının zorunlu tutulması ve bu sayede depremzedelerin iş imkanına ulaşması,
  • Modüler ve prefabrik inşaatlar ile bölgenin sağlık, eğitim ve hijyen sorunlarının çözülmesi,
  • Deprem bölgesinde depreme dayanıklı hastane, okul inşaatlarına hız verilmesi,

Müteahhitlik Sisteminde Düzenleme Yapılacak

  • Müteahhitlik yapılabilmesi için müteahhite eğitim, yeterlilik gibi kıstaslar getirilmesi ve müteahhitlerin inşa sürecindeki hatalarına ceza puanı verilmesi,
  • Müteahhitlerin mesleki sorumluluk sigortası primi ödemesi ve bu sayede; bina hasar aldığında veya yıkım gerçekleştiğinde, müteahhitin maddi durumunun elverişli olmadığı gerekçesiyle yükümlülüklerinden sıyrılmasının önüne geçilmesi,
  • Yapı denetim firması çalışanlarına da aynı şekilde mesleki sorumluluk sigortası getirilmesi,
  • Yapı denetim elemanlarının mesleki yeterlilik belgesi sahibi olması ve yaptıkları hataların sicillerine ceza puanı olarak işlenmesi,
  • Bina Kimlik Sisteminin yaygınlaştırılması, eski ve yeni tüm binaların bina kimlik sistemine kaydolmasının ve bilgilerinin e-devlette görünmesinin sağlanması,
  • Kamuya hizmet veren binaların deprem güvenlik sertifikasının olması,
  • AFAD, Kızılay gibi kurumların yeniden yapılandırılması ve bu kurumların başlarına liyakat sahibi kişilerin geçirilmesi,
  • TSK'nın deprem anında talimat beklemeden harekete geçmesi için hazırlıkların ve planlamaların öncesinde yapılması,
  • Toplanma alanlarının farklı amaçlara tahsis edilmesinin önüne geçilmesi ve doğal afetlere hazır hale getirilmesi,

İnşaat Mühendisleri Odası'nın etkinliği artırılacak

  • Afet sonrası iletişim araçlarının, kesintisiz iletişim sağlaması,
  • İnşaat Mühendisleri Odası'nın etkinliğinin artırılması,
  • Kentsel dönüşümün hızlandırılması,
  • Şehircilikte kısa vadeli rantsal planlamalar yerine uzun vadeli planlamalar yapılması,
  • İmar aflarına son verilmesi,
  • Tarım alanları heba edilmeden yatay mimariye geçilmesi,
  • Kentsel dönüşüm projelerinde meslek odalarının da sürece dahil edilmesi,
  • İmar planlarında önlemli alanlar olarak belirlenen bölgelerde imar kısıtlamalarının uygulanması,
  • Yapı denetim kanununun gözden geçiri
    lmesi,
  • Deprem bölgelerinde mikro bölgeleme çalışmalarının yapılması ve bunun sonuçlarına göre imar planlarının revize edilmesi,
  • Proje ortaklık payı, imar hakkı transferi gibi modellerle kentsel dönüşüm sürecinin hızlandırılması,
  • Afet sonrası arama kurtarma konusunda eğitimli personel sayısının artırılması,
  • İnşaat mühendisi, mimar, kent plancısı, sismolog yetiştiren üniversitelerin müfredatına, deprem mühendisliği ve mühendislik sismolojisi derslerinin eklenmesi,
  • BIM (Building Information Modelling) tabanlı uygulamalara geçilmesi,
Millet İttifakı'nın seçim vaatlerinden öne çıkanlar oldu.

Memleket Partisi'nin Seçim Vaatleri

Gelelim Memleket Partisi'ne. Milletvekilliği için barajı geçme şansı olmayan Memleket Partisi ve Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce, 6 Şubat depremlerinden sonra günlerce konuşuldu. Çünkü o tarihe kadar deprem konusunu ciddi manada ele alan tek siyasi lider kendisiydi.

Web sitesinde seçim bildirgesini bulamadığımdan dolayı parti programında depremlerle ilgili öne çıkan bölümleri burada kaleme alacağım. İşte İnce'nin vaatleri:
  • Fay Kanunu çıkarılması, (Bu daha önce CHP tarafından verilen bir teklif ancak AKP ve MHP oylarıyla reddedildi)
  • Bağımsız "Deprem Kurulu" oluşturulması,
  • Mikro bölgeleme çalışmalarının yapılması,
  • Hastane, okul gibi kamu binalarının depreme karşı dayanıklı hale getirilmesi,
  • Yapı güçlendirme yönetmeliğinin çıkarılması ve konutlara güçlendirme kredilerinin sağlanması,
  • Kentsel dönüşümle ilgili olarak aciliyet gösteren bölgelerde ivedilikle harekete geçilmesi,
  • Ülke çapında büyük bir kentsel dönüşümün devlet eliyle gerçekleştirilmesi,
  • TOKİ'nin "dar gelirliye konut üretme" görevine geri çekilmesi,
  • Kentsel dönüşüm ile 7 milyon konutun 15 yılda inşa edilmesi,
  • Kentsel dönüşüm sürecinde vatandaştan ücret talep edilmemesi,
  • Proje esnasında malların yerli olmasına özel gösterilmesi
Memleket Partisi'nin seçim vaatlerinden öne çıkanlar.

Ata İttifakı'nın Seçim Vaatleri

Ata İttifakı'nın bir web sitesi olmadığından, ortak mutabakat metninde depreme dair vaatler bulunmadığından ve Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan'ın web sitesinde de seçim bildirgesi bulunmadığından Zafer Partisi'nin "Depremden Çıkış Stratejilerimiz" adlı dosyasını kullandım. 

Depremden Çıkış Stratejilerimiz dosyasının ilk bölümü acilen nasıl tasarruf yapılarak ekonomiye kaynak oluşturulması gerektiği yönünde önerilerle dolu. Yeniden şehirleşme alt başlığında ise yapılması gerekenler şu şekilde özetlenmiş.

Yeniden Şehirleşme

  • 7.8 şiddetine (!) dayanması mümkün olmayan çökmesi mutlak kesinleşmiş yapıların acilen yıkılması gerektiği, (Depremin büyüklüğü ve şiddeti arasındaki fark nedir?)
  • İnşaat mühendisliği ve mimarlık gibi bölümlerin eğitim kalitesinin artırılması ve zorunlu staj uygulamasıyla mezuniyet sınavı uygulamasının getirilmesinin gerektiği,
  • En az on yıllık saha tecrübesi ile imza yetkisinin kazanılmasının gerektiği,
  • Bölgedeki demografik yapının bozulmaması için Hatay ve Gaziantep'te uygun zemine sahip alanlarda yeniden yapılaşmaların başlaması gerektiği,
  • Boş arsalara inşaat ruhsatının verilmesinin durdurulması gerektiği ve mevcut riskli yapılar tamamen dönüşene kadar bu uygulamanın devam etmesinin gerektiği,
  • Yeni inşa edilecek binaların tip projelere göre ve salınım emici sistemlerle inşa edilmesinin gerektiği
dile getirilmiş. 

En Özenli Seçim Bildirgesi Kimde?

En özenli seçim bildirgesi konusunda depreme hassasiyetiyle ön plana çıkan Muharrem İnce'nin ve Memleket Partisi'nin bir adım önde olacağını düşünmüştüm ancak Memleket Partisi beni hayal kırıklığına uğrattı. 

Bir inşaat mühendisi olarak seçim bildirgelerine baktığımda hangi bildirgenin gerçek anlamda üzerinde çalışılarak oluşturulduğunu anlayabiliyorum. Bu nedenle hem emek harcanmış olması bakımından hem de içeriğinin akılcı olması bakımından Akparti'nin ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin seçim bildirgeleri, Memleket Partisi'ne göre ve Ata İttifakı'na göre birer adım öndeler, diyebilirim.

Umarım ülkemiz için hayırlısı olur. 
Merhaba, ben Emirhan Aydın, inşaat mühendisiyim ve aile şirketimiz 27 yıldır Kütahya inşaat sektörünün en önde gelen firması. Blogumdaki içerikler sizlere fayda sağlanması açısından hazırlanmış özenli yazılardır. Ancak unutmayın ki inşaat işlerinde bir profesyonele danışmak en iyisidir. Lütfen kafanıza takılanları bana sormaktan çekinmeyin. Bana sosyal medya hesaplarımdan veya buradan ulaşabilirsiniz.

Görüşmeye katılın